ظروف یک بار مصرف ،بایدها و نبایدها

در حال حاضر ایران یکی از ده کشور اول دنیا در استفاده از ظروف یک‌بار مصرفاست، به‌طوری که فقط در سال 84، 570 هزار تن ظروف یک‌بار مصرف در کشور استفاده شده،که تقریباً 100 درصد این ظروف پلاستیکی هستند و می‌توان اذعان کرد که ظروف گیاهینتوانسته‌اند حتی یک درصد مصرف مردم را به خود اختصاص دهند. با این وجود آمارهاحکایت از آن دارد که ایران ظرفیت بالایی برای تولید گیاهی این ظروف دارد و می‌توان با تغییر الگوی مصرف خانواده‌ها و وضع قوانین محدود کننده، تولید این ظروف را ازچند کارخانه محدود فعال در حال حاضر به ده‌ها کارخانه مولد گسترش داد، اکنون قریب به پنج هزار کارخانه و کارگاه تولید ظروف یک‌بار مصرف در کشور وجود دارد، این درحالی است که تنها تعداد اندکی مجوز تولید این ظروف را دارند .

موارد استفاده:

علاوه بررستورانها ، مراکز طبخ، آبمیوه فروشی ها، بستنی فروشی‌ها، پیتزافروشی‌ها، سلف سرویس ادارات و دانشگاه‌ها، پای ظروف یک بارمصرف به میهمانی‌های خانگی هم باز شده است و بسیاری ترجیح می‌دهند هنگام پخش غذای نذری و در مراسم هایی مانند جشن تولدهای کودکانه دردسر شستشوی ظرف را به‌ کلی از برنامه حذف کنند و ازبشقاب و لیوان‌های رنگارنگ پلاستیکی استفاده کنند . طبیعی است که وقتی کالایی این چنین جای خود را در سبد خانوار باز می‌کند، با چند اطلاعیه بهداشتی مصرف آن محدودنمی‌شود، اما استفاده صحیح از این پدیده حداقل کاری است که می‌توان نسبت به آن امیدداشت. اما علاوه بر انواع پلاستیک‌هایی که به عنوان ظروف یک بار مصرف در سرو چای یاغذا مورد استفاده قرار می‌گیرند، دسته‌ای دیگر از این مواد به عنوان ظروف آشپزخانه،ظروف نگهداری غذا در یخچال، ظروف بسته بندی مواد غذایی به خصوص لبنیات مانند ماست وپنیر و همچنین بطری‌های آب معدنی استفاده می‌شوند که استفاده از این ظروف نیزمستلزم رعایت نکات ایمنی خاصی است.

مواد اولیه تشکیل دهنده این ظروف:

در ساخت ظروف پلاستیکی مختلف، مواد پلیمری (نفتی) متفاوتی به کار برده می شودبه عنوان مثال:

ظروف نوشابه های گازدار از جنس پلی اتیلن تترافتالات ( PET ) می باشد.

شیشه های شیرخوری کودکان از جنس پلی کربنات )( PvC ) به دلیل گران بودن پلیکربنات ها این نوع پلیمرها کمتر در بسته بندی مواد غذایی استفاده شده و بیشتر درساخت شیشه های شیر کودکان به کار می روند.) ساخته شده اند.

مواد اولیه ظروف بسته بندی لبنیات را جنس پلی اتیلن ( PE )، پلی پروپیلن ( PP ) و پلی استایرن ( PS ) تشکیل می دهند.

در ساخت ظروف یک بار مصرف از مواد پلی پروپیلن PP و پلی استایرن PS استفادهمی گردد.

کیسه های پلاستیکی از جنس) پلی اتیلن PE (این نوع کیسه ها به اشتباه تحتعنوان کیسه های نایلونی معروفند. شاخته می شوند.

قابل ذکر است این مواد پلاستیکی می توانند حاوی رنگ باشند که در آن صورت ازرنگدانه پلاستیک استفاده می گردد.

عوارض استفاده از ظروف یک بار مصرف غیر استاندارد:

فرآیند تولید ظروف یکبار مصرف باید کامل باشد تا این ظروف از پلیمری بی اثرتهیه شود و هیچ گونه مواد شیمیایی که در فرآیند تولید آن به کار رفته است از ظروفبه داخل مواد غذایی آزاد نشود . ظروف یکبار مصرف باید از جنس « سلولز» که پلیمریطبیعی و مناسب است انتخاب شود اما هم اکنون ظروف موجود در کشور از پلیمرهای شیمیاییتهیه می شوند و چون دستگاه تولید این ظروف نسبتاً کوچک و تقاضای بازار زیاد استگرایش زیادی به سمت تولید این ظروف وجود دارد در حالی که به هیچ وجه استفاده ازآنها برای مواد غذایی گرم مناسب نیست. ظروف یک بار مصرف بی‌رنگ و شفاف فقط برایغذاها و نوشیدنی‌های سرد مناسب هستند و نباید برای نوشیدنی‌ها و غذاهای داغ استفادهشوند. همچنین ظروف یک بار مصرف سفید رنگ و فوم دار برای مواد غذایی سرد، گرم ومرطوب مناسب هستند، ولی برای مواد غذایی داغ نباید استفاده شوند و استفاده از اینظروف مثلاً برای پیتزایی که در دمای 140 درجه سانتیگراد طبخ می‌شود، توصیه نمی‌شود . استفاده نابجا از ظروف پلی‌اتیلن(پلاستیکی) موجب آزاد شدن مواد آلی و ترکیباتشیمیایی موجود در دیواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذایی می‌شود که مصرف آنهابرای سلامتی مضر است . در ساخت ظروف یک بار مصرف، به منظور جلوگیری از شکنندگیظروف، از مواد پلاستیکی لایزر استفاده می‌شود. بنابراین اگر در درون این ظروف آبجوش یا غذای داغ مانند آش ریخته شود، این مواد حل شده و وارد بدن می‌شوند و به دلیلداشتن ترکیبات خاص منجر به بروز سرطان‌های مختلف می‌شود. این خاصیت به خصوص در موردظروف یک بار مصرف شفاف که درصد بالاتری از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعهکاربرد بیشتری هم دارند، بسیار حائز اهمیت است . اصولاً جنس یک بار مصرف‌ها بهگونه‌ای است که توانایی نگهداری رنگ را ندارند و هنگام تماس با چای یا غذای داغ رنگحل می‌شود و یک لایه از آن همراه غذا یا چای میل می‌شود. اما از آنجایی که خوردنرنگ در هیچ شرایطی توصیه نمی‌شود،لذا ورود رنگ از ظروف به غذا و نهایتا به بدنانسان دارای عوارض زیان باری می باشد.